Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Nieznane dotąd fragmenty historii filozofii autorstwa Filodemosa z Gadary stwierdzają, że Platon, złożony gorączką, ocknął się, by skrytykować niewolnicę przygrywającą mu na flecie. Stwierdził, że dziewczyna nie trzyma rytmu, co składał na karb jej barbarzyńskiego pochodzenia. Docinek miał być ostatnim, na co starczyło mu sił. Zmarł wkrótce potem i miał zostać pochowany w ogrodzie Akademii Ateńskiej, w sąsiedztwie poświęconego muzom Muzejonu.
Odczytany zwój jest jednym z 1800 odnalezionych w bibliotece tzw. Willi Papirusów w Herkulanum, która mogła należeć do Lucjusza Kalpurniusza Pizona, teścia Juliusza Cezara. Gdy w 79 r. n.e. willa została pogrzebana przez erupcję Wezuwiusza, zwęglone papirusy ocalały. Jedne stały się jednak tak kruche, że rozpadały się przy najlżejszym dotyku. Inne sczerniały zupełnie, uniemożliwiając odczytanie. Od odkrycia biblioteki w 1750 r. znaczna część jej zbiorów pozostaje zagadką.
„Dzięki najbardziej zaawansowanym technikom diagnostyki obrazowej nareszcie jesteśmy w stanie odczytać i rozszyfrować nowe fragmenty tekstów, które wcześniej wydawały się niedostępne” – mówił podczas prezentacji wyników prof. Graziano Ranocchia z Uniwersytetu w Pizie.
Jego zespół wykorzystał tzw. obrazowanie hiperspektralne, polegające na fotografowaniu obiektu w pełnym zakresie podczerwieni, oraz tzw. optyczną tomografię koherentną – stosowaną w medycynie technikę pozwalającą tworzyć przekroje w wysokiej rozdzielczości. To pozwoliło zajrzeć w głąb zwojów i wykryć słabe ślady pisma odręcznego. Następnie sztuczna inteligencja pomogła w ich odcyfrowaniu i uporządkowaniu.
Zwój Filodemosa był zaledwie testem nowej technologii. Badacze chcą odczytać pozostałe zwoje z Herkulanum. Liczą, że zawierają one skarby starożytnej filozofii i literatury od dwóch tysiącleci uważane za zaginione. „To mógłby być drugi renesans” – stwierdził Kilian Fleischer, cytowany przez „Guardiana” współautor badań.