Autor: Łukasz Kamiński

Materiały autora

Sowiecki przywódca Leonid Breżniew wita Wojciecha Jaruzelskiego – wówczas premiera PRL i ministra obrony – podczas jego wizyty w Moskwie 15 października 1981 r. Trzy dni później Jaruzelski zostanie pierwszym sekretarzem PZPR. / EAST NEWS

Czy była alternatywa dla stanu wojennego

Łukasz Kamiński
Stan wojenny długo postrzegano w Polsce jak naturalną katastrofę, która musiała nadejść. Warto się zastanowić, na ile ta historia mogła potoczyć się inaczej.
Lech Wałęsa ogłasza podpisanie porozumienia z rządem, Gdańsk, 31 sierpnia 1980 r. / PETER MARLOW / MAGNUM PHOTOS / FORUM

Wymiary Solidarności

Łukasz Kamiński
Jej powstanie było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski i cezurą w dziejach świata. Ale jej rola nie ogranicza się do obalenia komunizmu – jest…
Okładka dodatku: W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku / MACIEJ KOSYCARZ / KFP

Polskie spojrzenia na koniec wojny

Łukasz Kamiński
Dyskusja o tym, czego doświadczyliśmy w latach 1944-45, rozwinęła się zaskakująco późno. Tymczasem to, czy zostaliśmy wtedy wyzwoleni, czy znaleźliśmy się pod…
Na okładce: transparent podczas Aksamitnej Rewolucji w Pradze pokazywał emocje demonstrujących / NAF DEMENTI

Jak Michaił Gorbaczow przegrał Europę Środkową

Łukasz Kamiński
Jego celem nie był rozpad, lecz ocalenie Związku Sowieckiego. Ceną, jaką był gotów za to zapłacić, była „finlandyzacja” Europy Środkowej. Ale 30 lat temu…
Tłumy na moście Glienicke, łączącym wschodnią i zachodnią część Berlina, w dwa dni po upadku muru. 11 listopada 1989 r. / GERARD MALIE / EAST NEWS

Wieloskładnikowa mieszanka wybuchowa

Łukasz Kamiński
Przewrót pałacowy pod kontrolą Kremla, demonstracje, rokowania: dynamika, z jaką w 1989 r. komunizm upadał w Europie Środkowej, była bardzo różna. Porównajmy…
Lech Wałęsa odpowiada na pytania dziennikarzy w przerwie obrad Okrągłego Stołu, kwiecień 1989 r. // Fot. Jan Bogacz / PAP

Okrągły Stół: jak to było

Łukasz Kamiński
Długo był symbolem polskich podziałów, ale potem przysłoniły go nowe napięcia. Czy oznacza to, że dzisiaj patrzymy na tamte zdarzenia bez emocji? Wątpliwe.
Władysław Gomułka przemawia po przybyciu na Dworzec Białoruski. Moskwa, 15 listopada 1956 r. Trzeci od lewej Nikita Chruszczow. / Fot. EAST NEWS / AFP PHOTO // MONTAŻ

Rok 1956: stracona szansa

Łukasz Kamiński
Czy 60 lat temu kryzys komunizmu – w Polsce i innych krajach bloku wschodniego – spowodował jego osłabienie? Czy też przeciwnie: oddalił perspektywę jego…
/ Fot. Fundacja Instytut Studiów Strategicznych

Droga i dom

Łukasz Kamiński
Zdjęcie umieszczone obok nie należy do najbardziej znanych fotografii wykonanych przez Józefa Ulmę.
Dziennikarze w czytelni gdańskiego oddziału IPN, 24 lutego 2016 r. / Fot. Karolina Misztal / REPORTER

Nigdy nie jest za późno

Łukasz Kamiński, Wojciech Pięciak
Łukasz Kamiński, prezes IPN: Życzyłbym Lechowi Wałęsie, żeby znalazł w swoim otoczeniu kogoś, kto by mu dobrze doradził, jak może jeszcze wyjść z twarzą z…
Żołnierze 4. szwadronu z 5. Wileńskiej Brygady AK. Białostocczyzna, lato 1945 r. Pierwsza z lewej w dolnym rzędzie Danuta Siedzikówna. / Fot. IPN

Drogą Polski Walczącej

Łukasz Kamiński
Powojenne podziemie nie było tylko reakcją na nowe zniewolenie. Przede wszystkim było kontynuacją, także ideową, Polski Podziemnej. Do tego dziedzictwa…
Kilkanaście lat temu nawet pojęcie Żołnierze Wyklęci było mało znane – dziś są oni częścią kultury masowej. Wrocław, 1 marca 2015 r. / Fot. Karol Białkowski / FOTO GOŚĆ / FORUM

Bilans ćwierćwiecza

Łukasz Kamiński, Wojciech Pięciak
Dr Łukasz Kamiński, historyk, prezes IPN: 10 lat temu o IPN-ie mówiono „polski Urząd Gaucka”. Dziś to raczej nazwa naszego Instytutu jest w Europie Środkowej i…
Protest przeciwko wizycie prezydenta Rosji Władimira Putina w Turcji, Stambuł, 1 grudnia 2014 r. / Fot. Ozan Kose / AFP / EAST NEWS

Historia Europy toczy się nadal

Łukasz Kamiński, Wojciech Pięciak
Dr Łukasz Kamiński, prezes IPN: Dyskusja wokół Żołnierzy Wyklętych przypomina tę wokół Powstania Warszawskiego. Obie będą trwać jeszcze długo, gdyż dotykają…
Okładka dodatku „Pomysły na wolną Polskę: myśl polityczna opozycji 1976 – 1989” /

Dziedzictwo opozycji

Łukasz Kamiński
Patrząc z dzisiejszej perspektywy, opozycyjne dyskusje programowe sprzed trzydziestu-czterdziestu lat mogą wydawać się nieaktualne. Warto jednak potraktować je…
Na berlińskiej ulicy, 17 czerwca 1953 roku. / Fot. SV-Bilderdienst / FORUM

Pierwsza kostka domina?

Łukasz Kamiński
W myśl powszechnych wyobrażeń, każdy kryzys przyspieszał upadek komunizmu. A może było odwrotnie?

Chłopi wobec komunizmu

Łukasz Kamiński
Latem 1944 r. polscy chłopi posiadali własne wyobrażenia na temat komunizmu i żywili związane z nimi obawy. Ich fundamentem była pamięć wojny 1920 roku i…

Nie będę zakładnikiem polityków

Łukasz Kamiński
Dr Łukasz Kamiński, wybrany przez Sejm prezes Instytutu Pamięci Narodowej: IPN z natury zajmuje się tematami, które wywołują niepokój. W historiografii spór…

Historia (ciągle) trudna

Łukasz Kamiński
Dziedzictwo komunizmu do dziś ciąży nad państwami Europy Środkowo-Wschodniej. Żadna z wielu prób jego rozliczenia nie zakończyła się pełnym sukcesem.

Eko-opzycja

Łukasz Kamiński
Słowa "tu nie ma czym oddychać", wyrażające tęsknotę za wolnością, brzmiały dosłownie nie tylko w Polsce. Także w innych krajach "bloku…

Garnek na ogniu

Łukasz Kamiński, Paweł Machcewicz
Jaką rolę w dziejach PRL odgrywały kolejne "polskie miesiące"? Czym rok 1970 różnił się od 1980? O tym dyskutują historycy Łukasz Kamiński i Paweł…

Krótka historia pewnej iluzji

Łukasz Kamiński
System komunistyczny wytworzył własne elity. Pod wpływem wstrząsu, jakim było potępienie zbrodni Stalina, część z nich w 1956 roku zapragnęła reformy systemu.…
Strajkujacy studenci UJ, 16 lutego 1981 r. Nastepnego dnia NZS zostało zarejestrowane. / fot. Paweł Growicz, IPN /

Studenci ’46, ’56, ’68...

Łukasz Kamiński
Studenci to specyficzna grupa społeczna, trudno w niej o ciągłość postaw i działań. W warunkach komunizmu ułatwiało to zarówno kontrolę nad środowiskiem…
Polska, lata 70. / fot. Jan Morek, Forum /

Inne drogi do wolności

Łukasz Kamiński
Bunt młodzieży przeciw normom i postawom obowiązującym w pokoleniu rodziców wydaje się stary jak świat. W rzeczywistości w drugiej połowie XX wieku przybrał…

Zachód nie miał realnych planów wyzwolenia Europy Środkowej

Łukasz Kamiński
Co sprawiło, że w 1946 r. Amerykanie zmienili nagle zdanie i sami zaczęli przygotowania na wypadek sowieckiego ataku na ich wojska w Europie, choć jeszcze…
Żołnierze V Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki", rok 1945 / fot. archiwum IPN /

Wyzwolenie czy nowa okupacja?

Łukasz Kamiński
Polska historiografia nie znalazła jeszcze języka, w jakim można by opisać skomplikowaną polską rzeczywistość roku 1945. Niewielkim pocieszeniem jest fakt, że…

Komuniści bez komunizmu

Łukasz Kamiński
Upadek systemu postawił przed partiami rządzącymi Europą Środkową pytanie o wybór dalszej drogi. Nieliczni pozostali wierni skompromitowanej ideologii.…
/fot. Yucel Tellici / stock.xchng /

Książki nienapisane

Łukasz Kamiński
20 lat temu jednym z najmodniejszych haseł było "wypełnianie białych plam". Czy dziś pozostały jeszcze jakieś do zapełnienia?
Mur berlinski, listopad 1989 r. /fot. Robert Maass / Corbis /

Polacy i wschodni Niemcy

Andrzej Paczkowski, Antoni Dudek, Łukasz Kamiński, Vera Lengsfeld, Christian Halbrock
Czym opozycja w PRL różniła się od opozycji w NRD? Dlaczego wszędzie buntowała się głównie młodzież? Co łączyło niemiecki protestantyzm i polski katolicyzm?…
Niezależny krakowski filmowiec Wojciech Szumowski przy pracy; 1989 r. / Zdjęcie z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej /

Twórcy z podziemia

Łukasz Kamiński
Łukasz Kamiński, dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN: Na kulturze niezależnej lat 80. wychowało się nasze pokolenie. Ona ukształtowała naszą wrażliwość i…
Egzekucja 51 osób w Bochni, grudzień 1939 r. /fot. IPN | www.1wrzesnia39.pl | www.17wrzesnia39.pl /

„Warstwy kierownicze należy zlikwidować”

Łukasz Kamiński
Zagłada polskich elit była od początku celem obu okupantów. Usunięcie warstwy przywódczej miało zagwarantować im spokój i panowanie nad ziemiami polskimi.
4 czerwca 1989 wspomina Marcin Wicha (1972) /

Pokolenie'89

Łukasz Kamiński
W 1989 r. do progu dorosłości zbliżały się "dzieci stanu wojennego". Wydarzenia związane ze schyłkiem komunizmu dla wielu stały się doświadczeniem…
/

W obronie Praskiej Wiosny

Łukasz Kamiński
Podczas interwencji w Czechosłowacji nie doszło do walk zbrojnych. Opór społeczny trwał jednak zaskakująco długo i przyniósł więcej ofiar niż wszystkie…

Marzec prowincjonalny

Łukasz Kamiński
Z kryzysów społecznych, jakie targały PRL, Marzec '68 oceniany jest najbardziej niejednoznacznie - jako protest w obronie wolności, rozgrywka w obozie władzy,…